Boekbespreking
Als de branding rolt de stem van Pieter-Paul af en aan in de beschrijving van wat hij ziet en hoort. Even eentonig als gevariëerd nodigt hij ons uit de aandacht te richten op de innerlijke beelden die opgeroepen worden door zijn tekst.Op poëtische wijze, die eer doet aan zijn achtergrond als neerlandicus en in zijn nauwkeurigheid schier wetenschappelijk beschrijft hij met grote liefde het natuurgebied uit zijn jeugd.
In de verstilling van zijn levensavond als ALS-patiënt, trakteert hij ons iedere maand een dag, uur na uur tussen zonsopgang en zonsondergang, via zijn luister-boek op de prachtige beelden, geluiden en bewegingen van de natuur in Zeeuws-Vlaanderen tussen Damme en Hoofdplaat. Op de scheidslijn tussen nacht en dag en dag en nacht ontstaat er een verstilling, die ons in contact brengt met het AL waarin wij kunnen rusten in vrede in leven en dood.
Het materiaal voor het Uren-boek is in de periode van 2004 – 2012 door hem op wel haast ascetische wijze opgetekend en in 2013 – 2014 verwerkt tot wat het nu is. Het roept de associatie op met het boek “Walden” dat door de amerikaanse schijver Henry David Thoreau geschreven werd (1854), evenzo op de grens van natuur en cultuur.
In dit boek transcendeert Pieter-Paul eveneens de zichtbare wereld om hem heen door de stiltes die hij laat vallen, waarmee een verbinding voelbaar wordt met de niet zicht-bare wereld, waarin wij ons opgenomen weten. In het boek wordt de stilte weergegeven door de rode tekens, die doen denken aan de verzen in de Bijbel. De bijna 24-uur lang ingesproken tekst op de bijgesloten DVD, laat de stiltes horen door de korte pauzes in spreektekst.
De vormgeving van het boek in mat grijze kaft symboliseert het “niets” waarin alle kleur besloten ligt. Door ruimte in de kaft te sparen, ontstaan de letters van de titel: “Uren-boek”. Zowel in inhoud als vormgeving zijn “zijn- en niet zijn” met elkaar verbonden.
Als intense vogel-liefhebber komt zijn fenomenale kennis op het gebied van vogels aan het licht door ze te beschrijven in hun bewegingen en trek als ook in hun taal. Het inspireert hem om nieuwe vogel-taal te ontwerpen. Dit gebeurt met een lichtheid en vrolijke kwinkslag die doet glimlachen.
Op de DVD en in het boek zijn ook zijn tekeningen te bewonderen, waarin hij per maand een knotwilg toont die meegroeit en aftakelt met de seizoenen. Een uitbeelding van de veelzijdigheid van de auteur waarin ook weer het komen en gaan, het zijn en niet zijn tot uitdrukking komt.
In het bovenstaande heb ik iets verteld over de wijze van tot standkomen van het boek, de vormgeving en heb ik een impressie gegeven van de inhoud van het boek, zoals het tot mij spreekt. Ik heb geenszins de pretentie voor anderen te willen spreken, maar wel is het mijn intentie de aandacht te vestigen op dit bijzondere boek.
Bijzonder vind ik het ook binnen de context van hetgeen op het gebied van mindfulness in relatie tot ALS ontwikkeld is. Hierbij verwijs ik naar de door Pagnini et. al. aangepaste MBSR in een “mindfulness meditation protocol” met betrekking tot de beoefening van mindfulness door ALS-patiënten en de betrokken mantelzorgers. Het aangepaste protocol biedt naast muziek-meditatie ook ruimte voor visualisatie. Met het oog hierop wil ik het begin van de bovenstaande tekst memoreren, waarin ik beschrijf hoe de auteur van het Uren-boek uitnodigt de aandacht te richten op innerlijke beelden die door zijn tekst opgeroepen worden. Hoe bijzonder zou het zijn, wanneer de auteur (zelf ALS-patiënt) middels dit boek een bijdrage kan leveren aan de verdere vormgeving van dit aangepaste protocol.
Hoewel hijzelf tot voor kort niet in aanraking kwam met mindfulness, heeft hij impliciet een mindful levenswijze ontwikkeld, waardoor het boek mindfulness “ademt” en er toe aanzet…De uitspraak van Pieter-Paul: “ Ik kan alles nog…., behalve datgene wat ik niet meer kan”, is daarbij kenmerkend voor wie hij is als persoon.
Urenboek
Pieter-Paul van Laake
200 pag., gebonden, geïllustreerd
29,50 Euro incl. verzendkosten